Katowicki IPN upamiętni 1 września Westerplatczyków z regionu

„Instytut Pamięci Narodowej w 85. rocznicę wybuchu II wojny światowej pragnie oddać hołd polskim żołnierzom, którym jako pierwszym przyszło walczyć z niemieckim najeźdźcą. Od 1 do 7 września 1939 r. bronili się, mimo osamotnienia i przeważających sił wroga. Trudno się dziwić, że Westerplatte urosło do rangi symbolu” – napisano w serwisie IPN.

Katowicki IPN uczci pamięć Westerplatczyków w Blachowni, Gliwicach, Sławkowie i Sosnowcu. Podczas uroczystości w Blachowni, Gliwicach i Sosnowcu groby bohaterów zostaną oznaczone plakietą „Grób Weterana walk o wolność i niepodległość Polski”.

Przedstawiciele IPN o godz. 4.45 złożą kwiaty m.in. na grobach chor. Edwarda Szewczuka i kpr. Michała Plewaka w Gliwicach na cmentarzu parafialnym w dzielnicy Gliwic Bojkowie, przy ul. Plonowej. Następnie w kościele pw. Narodzenia N.M.P. w Bojkowie zostanie odprawiona msza święta.

Chor. Edward Szewczuk, urodzony w 1892 r. w Podhorcach (powiat złoczowski), służbę wojskową rozpoczął w 1918 r. w II Batalionie Mostów Kolejowych. Na Westerplatte został przeniesiony w 1930 r. na etat dowódcy oddziału technicznego. Po kapitulacji wzięty do niewoli, w której przebywał do 1945 r. Po wojnie osiadł w Legionowie. Zmarł w Gliwicach-Bojkowie w 1964 r.

Kpr. Michał Plewak, urodzony w 1910 r. w Podhorcach, służbę odbywał w latach 1919-1922 w żandarmerii wojskowej w Warszawie. W 1939 r. zatrudniony na Westerplatte w charakterze murarza. Podczas działań wojennych obrońca toru kolejowego. Po kapitulacji wzięty do niewoli, w której przebywał do 1945 r. Po zakończeniu wojny powrócił do rodzinnej miejscowości, a następnie przeniósł się na Śląsk. Zmarł w 1982 r.

Na cmentarzu parafialnym w Sławkowie przy ul. gen. Józefa Hallera upamiętniony zostanie ppor. Bronisław Grudziński. Urodzony tam w 1911 r., służbę wojskową rozpoczął w 1933 r. w 2 Pułku Piechoty Legionów w Sandomierzu. Na Westerplatte został skierowany w 1939 r. Pełnił funkcję dowódcy wartowni nr 2. Ranny trafił do obozu jenieckiego. W 1945 r. zwolniony z niewoli powrócił do Sławkowa. W latach 1945-49 ponownie służył w wojsku. Zmarł w Sławkowie w 1992 r.

W Blachowni oddział IPN w Katowicach i miejscowy samorząd będą współorganizowali uroczystość na cmentarzu parafialnym przy ul. Kościuszki 99, przy grobie ppor. Aleksego Kowalika. Urodzony w 1915 r. w Łobodnie (pow. częstochowski) Aleksy Kowalik służbę odbywał w latach 1938-1939 w 77 Pułku Piechoty w Lidzie.

W 1939 r. Kowalik został skierowany na Westerplatte, gdzie w stopniu starszego strzelca jako celowniczy obsługiwał działko przeciwpancerne. W czasie walk został ranny; po kapitulacji trafił do Stalagu IA. Następnie był robotnikiem przymusowym na terenie Luksemburga. Po wojnie powrócił do Polski i osiadł w Blachowni, gdzie zmarł w 2011 r.

Podobnie, katowicki IPN i urząd miasta w Sosnowcu przygotują uroczystość na cmentarzu tzw. Pekińskim, przy ul. 11 Listopada w Sosnowcu, przy grobie ppor. Stanisława Bartochy. Ten żołnierz, urodzony w 1915 r. w Baumgarten, 24 marca 1938 r. został skierowany do 4 Pułku Piechoty Legionów w Kielcach.

Wiosną 1939 r. przeniesiono go do III Kompanii CKM na stanowisko celowniczego do kompanii wartowniczej. W trakcie walk obsługiwał także karabin maszynowy w wartowni nr 6. Po kapitulacji trafił do niewoli. Osadzono go w Stalagu I A Stablack w Prusach Wschodnich, następnie w Stalagu X A Schleswig. Później pracował jako robotnik przymusowy.

Bartocha w maju 1945 r. został wyzwolony przez alianckich żołnierzy. Po kilkunastu miesiącach wrócił do Polski. W latach 1948–71 pracował jako górnik w kopalni Sosnowiec. Zmarł w 1990 r.(PAP)

mtb/ aszw/